منتظـــــــران مهدی

تناسخ چیست؟

تناسخ به معنی بازگشت ارواح به زندگی جدید در بدن دیگر در همین جهان است.علامه حلی در تجرید الاعتقاد مینویسد:"تناسخ این است که روح که مبدا شخصیت و موجودیت کسی است به بدن دیگری برود و اساس موجودیت او را تشکیل بدهد." فرید وجدی در دایره المعارف قرن 20 جلد 10 صفحه 172 مینویسد: تناسخ مذهب کسانیست که معتقدند روح پس از جدایی از بدن به بدن حیوان یا انسان دیگری میرود تا خود را تکمیل نموده و شایسته زندگی در میان ارواح عالی در عالم قدس گردد.

بازگشت روح در این دنیا به چهار گونه تقسیم میشود:

نسخ -یعنی روح به بدن انسان دیگری باز گردد.
مسخ-هرگاه در بدن حیوانی حلول کند.
فسخ-هرگاه به گیاهی تعلق گیرد.
رسخ- هرگاه به یکی از جمادات تعلق پیدا کند.

احترامی که هم اکنون در برخی کشورها برای حیوانات قائل هستند تا حدودی مربوط به همین عقیده است.

 مبدا تناسخ

برخی زادگاه اصلی این عقیده را ، هند و چین و ریشه آن را در ادیان باستان میدانند.و برخی نیز معتقدند که تناسخ ابتدا در حوزه نیل گسترش یافت.پس از آن این نظریه به هندوستان و از آنجا به یونان برده شد.این اندیشه از طرف کابالیستها به یهودیت ،از طریق یهودی ها به مسیحیان و سرانجام علیرغم کوشش علمای کلام در اندیشه بعضی متصوفین نیز راه یافت .بنظر میرسد اولین گامهای تناسخ در میان مسلمانان بین غلات یافت شد.به هر حال مسئله تناسخ از مردم باستان سرچشمه میگیرد.پیشینیان مانند بسیاری از مردم امروز غالبا به حوادثی برخورد میکردند که از تفسیر علمی یا فلسفی آن عاجز می ماندند.و از آنجا که طبع کنجکاو  بشر به او اجازه نمیدهد که سوالی را در ذهن خود بدون جواب بگذارد دست به دامان تخیلاتی میزدند و یک تفسیر خیالی برای آن درست میکردند و بسیاری از خرافات از این رهگذر بوجود می آمد.از طرف دیگر برخی بدلیل نبود علم وراثت و درک نکردن شباهت نسلها به تناسخ قائل شدند.آنها شباهت، بین فردی با اجدادش را حلول روح جد در وی میدانستند.

 اقسام تناسخ

تناسخ بر سه قسم است:

ـ تناسخ نامحدود

ـ تناسخ محدود صعودی

ـ تناسخ محدود نزولی